Voor ouders van niet-westerse leerlingen zijn eindexamentrainingen vaak te duur. VU-student Darine el Houfi (22) geeft ze goedkoop bijles. In een moeite door voegt hij er levenslessen aan toe voor daarna. ‘Wat wil je later worden? Nee, niet ‘iets met geld’, maar wat concreet?’
Bij de ingang van een vmbo-gebouw in Zeist wordt de examentrainer met high fives ontvangen door een paar vrolijke tieners. Zonder tegensputteren nemen ze in een mum van tijd plaats in de schoolbanken.
De 22-jarige Darine el Houfi, derdejaars student bedrijfskunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, staat dicht bij zijn leerlingen. Ze kennen hem via familie of uit de buurt. Hij is, net als veel van zijn leerlingen in Zeist, van Marokkaanse komaf.
En net als veel van zijn leerlingen kreeg El Houfi van huis uit mee dat hij het goed moest doen op school. Veel verder dan dat reikte het advies van zijn ouders niet. Ze konden hem niet vertellen welk beroep hij zou kunnen kiezen, hoe hij op een universiteit moest komen, hoe hij moest netwerken om een goede baan te vinden.
‘Niet-westerse ouders willen graag investeren in hun kinderen, maar ze missen de kennis’, zegt El Houfi. ‘Daarom wil ik mijn leerlingen ook op dat gebied goed voorbereiden, naast de examentraining. Ik wil hun mentor zijn, hun rolmodel, hun grote broer. Ik vraag hun: wat wil je worden, wat is je concrete doel? Niet: ‘iets met geld’, maar bijvoorbeeld: werken bij een bank. Als je een specifiek doel hebt, ben je meer gemotiveerd.’
Voor zijn trainingen vraagt El Houfi minder dan zijn concurrenten: twee dagen examentraining kost honderd euro. Daarmee is El Houfi zo’n 170 euro goedkoper dan de gemiddelde examentrainer in Nederland. ‘Gezinnen die het niet kunnen opbrengen, mogen een symbolisch bedrag betalen.’
Een verschil van 170 euro is groot voor gezinnen die het niet breed hebben, beklemtoont El Houfi. Toen hij in vwo-3 huiswerkbegeleiding wilde, konden zijn ouders het niet betalen. ‘Van mijn ouders heb ik veel gekregen: liefde, zorg, discipline. En mijn vader hield me weg bij de verkeerde jongens. Maar geld om mij te laten bijspijkeren was er niet.’
Het zat El Houfi lang dwars. Op zijn 19de bood hij zichzelf via Marktplaats aan als goedkope huiswerkbegeleider. Hij legde daarmee de kiem voor huiswerkinstituut De Toekomst, waar hij met veertig collega-begeleiders werkt. In acht Nederlandse steden bieden ze huiswerkbegeleiding aan, dit jaar is daar op twee plekken de examentraining bijgekomen.
‘Miljonair’ hoeft hij met zijn onderneming niet te worden, zegt El Houfi. ‘Ik wil zo veel mogelijk jongeren een kans geven in het leven. Onderwijs is daar de sleutel voor.’
Netwerk
Van niet-westerse jongeren wordt vaak ten onrechte gedacht dat zij niet willen studeren of werken, vindt El Houfi. Het is volgens hem eerder een kwestie van door de bomen het bos niet zien. ‘Ze missen de vanzelfsprekende verbinding met de arbeidsmarkt die welvarende Nederlandse jongeren vaak wel hebben. Die hebben bijvoorbeeld een oudere broer of zus die al heeft gestudeerd, die ze meer kan vertellen. En via het netwerk van hun ouders regelen ze een stageplek of een werkplek.’ Voor leerlingen van niet-westerse afkomst gaat die vlieger vaak niet op.
Daarom leren zij van El Houfi ook hoe ze een cv moeten opstellen, en hoe ze zichzelf het best kunnen presenteren bij een sollicitatiegesprek. ‘We werken samen met bedrijven die een diverser personeelsbestand willen. Hier in Zeist bijvoorbeeld zit het Achmea-hoofdkantoor. Jongeren hier bedenken niet dat ze daar kunnen werken. Terwijl het een hartstikke leuk bedrijf is, dat behoefte heeft aan de perspectieven van mensen met een andere achtergrond.’
El Houfi ziet hoe het fout kan gaan. ‘Er zijn genoeg jongeren die eeuwig blijven steken in de probleemwijk waar ze vandaan komen. Die hun rekeningen niet betalen, alleen maar de hand ophouden voor Ome Duo (de studiefinanciering, red.) en dat geld geven ze dan ook weer uit aan bullshit. Maar, dat gevoel van verantwoordelijkheid zit er bij hen gewoon niet ingebakken. Dat komt door onwetendheid en gebrek aan onderwijs. Juist daarom is het belangrijk dat deze jongeren ergens terecht kunnen voor extra ondersteuning.’
El Houfi holt het lokaal uit omdat hij ‘een leerling moet zoeken’. Heel even werken zijn leerlingen braaf verder. Maar als een brugklasser in hetzelfde lokaal brutaal uitvalt tegen zijn begeleider, is de concentratie verdwenen. ‘Je hebt niet goed opgelet’, zegt de begeleider terwijl hij de brugklasser op een som wijst. ‘Je hebt zelf niet goed opgelet!’ werpt de brugklasser tegen, en de eindexamenkandidaten barsten in lachen uit. ‘Wollah, hij heeft geen schaamte!’, giert een van hen. ‘Ja het is ramadan, dan moet je eerlijk zijn’, zegt een ander. Als de deur openzwaait en El Houfi binnenkomt, is het meteen weer muisstil.
Op het whiteboard schrijft El Houfi een paar cruciale examentips: goed lezen, belangrijke teksten markeren en geloven in jezelf.
Chahid Moustaten (18, eindexamen havo)
‘Darine woont bijna letterlijk naast mij. Ik hoorde dat hij deze trainingen gaf, dus toen heb ik gewoon gevraagd of ik ook zou mogen komen. Ik krijg hulp bij economie, wiskunde en geschiedenis. Ik heb er zeker vertrouwen in dat ik die examens ga halen. Darine is een goede leraar en ook mensen die niet veel geld hebben kunnen bij hem terecht. Later wil ik iets in de economie gaan doen, denk ik, maar ik weet nog niet echt wat.’
Imane Kaoiss (17, eindexamen havo)
‘Ik had problemen met scheikunde, dus toen ik zag dat er een training voor dat examen was, heb ik me meteen ingeschreven. Ik kom al twee jaar bij Darine voor huiswerkbegeleiding. Er is bij hem een fijne sfeer en je wordt goed geholpen. Hij geeft echt iedereen een kans. Na het eindexamen wil ik de studie sociaal-juridische dienstverlening gaan doen. Ik wil mensen uit hun problemen helpen.’
Akram Kaouass (15, eindexamen vmbo-tl)
‘Ik kende Darine al via mijn neef. Mijn vader is erachteraan gegaan toen hij hoorde dat Darine trainingen gaf, zo ben ik hier terechtgekomen. Engels vind ik het moeilijkste vak, daar krijg ik hier ook begeleiding voor. Ik vraag Darine ook weleens om advies, over wat ik beter kan doen op school. Hij zegt bijvoorbeeld dat ik de docent gelijk moet geven, ook als ik het niet met hem eens ben, en hem moet respecteren omdat hij ouder is. Later wil ik een eigen bedrijf, iets met handel, import en export.’